Hoe maken we de G1000 in Eindhoven tot een succes?

Onderstaand artikel is gepubliceerd in het Eindhovens Dagblad 17 juni 2016

als opiniestuk op blz. 16 

Dit jaar op 25 juni a.s zal er in het Beursgebouw Eindhoven een G1000 georganiseerd worden. Dit voornemen groeide na een inspirerende lezing van Harm van Dijk op het Stadhuis waar een initiatiefgroep is ontstaan bestaande uit  Annet Goltstein, Fatma Gizem Gül, Sjaak Evers, Harold Knops, Mario van Hemersveld, Arthur Lourijsen en Sander Vrugt van Keulen. Dit is mede door de succesvolle voorbeelden uit Amersfoort, Uden en Amsterdam van de afgelopen jaren.

De oorspronkelijke bedenker van dit burgerinitiatief is de Belg David van Reybrouck. Hij pleitte in zijn boek “Tegen Verkiezingen”  voor een vernieuwing en versterking van de democratie en baseerde zich daarbij op de historische voorbeelden van de stadstaten in Griekenland en Italië. Toen waren er nog geen politieke partijen, maar werden burgers via loting tijdelijk in het (politieke) ambt  geroepen.  Dat functioneerde honderden jaren zo en bracht veel welvaart en ontwikkeling ter plaatse. Voor van Reybrouck was het de vraag welke ideëen en voorstellen er op tafel zouden komen als niet (semi-) beroepspolitici maar gewone burgers aanschuiven. Dat leidde tot de G1000 waarbij willekeurige (steeksproefgewijs) burgers uitgeloot worden en uitgenodigd worden om mee te praten. Bij een aantal van 1000 is de groep zodanig groot dat alle geledingen (jong/oud en m/v) voldoende vertegenwoordigd zijn om een representatieve afspiegeling te krijgen van de plaatselijke bevolking. Laat burgers vervolgens samen bepalen welke thema’s en onderwerpen belangrijk zijn en aandacht verdienen. In een ongestructureerde setting kunnen daar verrassende zaken uitkomen. http://driegeleding.blogspot.nl/2014/09/revitalisering-van-de-democratie-door.html
Het belang van een burgerraadpleging is ook vanuit een hele andere invalshoek duidelijk gemaakt door James Surowiecki  in zijn boek “The wisdom of the crowds“. In dit boek wordt aan de hand van vele historische voorbeelden aangetoond dat de kennis of wijsheid van een grote, heterogene groep groter is dan die van een groep experts. Dat is nog een extra wetenschappelijk bewijs.
 http://bedrijfskunde-economie.blogspot.nl/2014/12/wisdom-of-crowd.html
Een burgertop is echter geen gegarandeerd succes en hangt ook af van de opzet en vormgeving van een dergelijke brainstormsessie. Dat is kort geleden nog gebleken tijdens de W100 in Waalre. Hier geen 1000 maar bijna 100 burgers.   Op zaterdag 7 november werd deze gehouden in ’t Hazzo te Waalre. Uitgenodigd waren een honderd burgers om mee te dromen, praten en denken over de toekomst van Waalre. Als vervolg is er een terugkomavond is gepland op 17 maart 2016. 

Alle onderwerpen konden geagendeerd worden, maar in 3 ronden probeerde men wel via stemmen te verdichten tot 10 concrete voorstellen, waar burgers zich voor willen (gaan) inzetten! Dat leidde tot het Manifest van Waalre waar op de 1^e en 2^e plaats  de verkeersproblematiek rondom de beruchte N69 is terechtgekomen. Geen echte verrassing, want dat is al jaren de open zenuw in de beide dorpen Waalre en Aalst. De nieuwe plannen zullen daarvoor in 2016 gerealiseerd worden, maar kennelijk stelt het de burgers niet gerust. Voor een uitgebreide bespreking zie:  http://driegeleding.blogspot.nl/2015/11/gemeente-waalre-houdt-burgertop.html

In het slechtste geval levert een G1000 alleen een opsomming op van frustraties zoals verkeersoverlast, geluidshinder, buurtveiligheid en ontbrekende sociale voorzieningen zoals buurthuis, bibliotheek etc. of een asielzoekerscentrum. Anderzijds wil je burgers ook niet met vage plannen en beloften wegsturen. Het feit dat burgers komen en meepraten moet serieus genomen worden. Voor de gemeente is het de eerste keer dat een dergelijke burgertop georganiseerd werd, al heeft men wel ervaringen met inspraakavonden zoals over de N69 en over de  risico’s van mobiele zendmasten. 

 Voor de W100 heeft daarom voor de organisatie bureau BMC-advies in de arm genomen die ervaringen heeft opgedaan met G1000 in Amersfoort. Verder ook extra deskundige begeleiding gezocht in de persoon van hoogleraar innovatie en regionaal bestuur dr. Marcel Boogers van de Universiteit Twente. Hij is ook bestuurslid van de Stichting G1000.nu. Toch is een dergelijke professionalisering geen garantie voor succes, zoals wel blijkt uit de resultaten in Waalre.  Inmiddels zijn er ook alweer een G1000 in Groningen, Nijmegen en Schiedam geweest.Op andere plaatsten heeft men de directe democratie geholpen, door ook een burgerbudget vrij te maken waar burgers op een G1000 een bestemming aan kunnen geven. Dat is de beste stimulans en de opgedane ervaring zijn veelbelovend. 

Als burger van Waalre zaten er voor mij geen echt inspirerende of verrassende voorstellen bij. Het zou pas echt succesvol zijn als er bv een gemeentelijk basisinkomen werd voorgesteld of een echte gelote burgergemeenteraad of een lokale (Waalre-)munt om plaatselijke economie te stimuleren of een duurzaamheidsfonds  of een nieuw gemeentelijk schuldsaneringsplan voor burgers en bedrijven.
Laten we leren uit eerdere ervaringen en zorgen we ervoor dat de G1000 in Eindhoven een echt succes wordt.